Mycka Anna

Zakład Chemii Nieorganicznej i Analitycznej
Pracownia Chromatografii i Analityki Środowiska

Wybrane pierwiastki jako markery skażenia środowiska wzdłuż ciągów komunikacyjnych

Anna Elżbieta Mycka

Promotor: dr hab. Beata Krasnodębska-Ostręga, dr Eduardo Pinilla-Gil (Universidad de Extremadura, Hiszpania)

Akumulacja w środowisku pierwiastków emitowanych podczas wysokiego natężenia ruchu drogowego budzi obawy ze względu na ich trwałość oraz toksyczność. Metale uwalniane do atmosfery podczas spalania paliwa czy zużycia silnika i eksploatacji układów hamulcowego oraz jezdnego („traffic marker elements”) wchodzą w skład cząsteczek zawieszonych w powietrzu, co umożliwia dostanie się ich do organizmu ludzkiego drogą oddechową. Powstałe cząsteczki ulegają adsorpcji na pyłku roślin znajdujących się w pobliżu ruchliwych dróg i skrzyżowań. Morfologię poszczególnych ziaren pyłku Cupressus sempervirens zbadano skaningową mikroskopią elektronową (SEM) i zaobserwowano różnice w ich kształcie pomiędzy próbkami zanieczyszczonymi a nieskażonymi. Analizę składu chemicznego pyłku wykonano następującymi metodami: spektroskopią rentgenowską z dyspersją energii (EDX), fluorescencją rentgenowską z dyspersją fali (WDXRF), spektrometrią mas sprzężoną z plazmą wzbudzoną indukcyjnie (ICP MS). Uzyskane wyniki wykazały wzrost zawartości oznaczanych pierwiastków w próbkach zanieczyszczonych w stosunku do zanieczyszczonych. Podział próbek wykonano w oparciu o analizy statystyczne (Cluster Analysis), które umożliwiły również wyodrębnienie pierwiastków zaliczonych do grupy „traffic marker elements”: Al, Ca, Cr, Mn, Fe, Co, As, Sr, Ba, Pb. Przeprowadzone badania potwierdziły możliwość zastosowania pyłku kwiatowego w analityce środowiska do obserwacji natężenia ruchu drogowego i jego wpływu na środowisko.