Nagroda Polskiego Towarzystwa Nukleonicznego
06 października 2017
Polskie Towarzystwo Nukleoniczne przyznało nagrodę w konkursie za najlepsze prace dyplomowe absolwentowi Wydziału Chemii UW – Panu PAWŁOWI KARPOWICZOWI.
Nagroda 3° prace licencjackie/inżynierskie, pod kierunkiem: dr inż. Rafał Prokopowicz (NCBJ), dr Agnieszka Korgul (Wydział Fizyki UW).
Nagrodę wręczył dr Wojciech Głuszewski, członek Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Nukleonicznego.
Serdecznie gratulujemy!
Inauguracja roku akademickiego 2017/2018 [RELACJA]
05 października 20173 października na Wydziale Chemii Uniwersytetu Warszawskiego odbyła się Inauguracja roku akademickiego 2017/2018.
O godz. 11.00 w Auli im. Wojciecha Świętosławskiego ślubowanie składali kandydaci na studia I stopnia.
Uroczystość zaszczycił swoją obecnością J. M. Rektor Uniwersytetu Warszawskiego – prof. Marcin Pałys. Za stołem prezydialnym zasiedli: Dziekan Wydziału Chemii – dr hab. Andrzej Kudelski, prof UW, Prodziekan ds. studenckich – dr hab. Beata Krasnodębska-Ostręga, Prodziekan ds. finansów i rozwoju – dr hab. Zbigniew Rogulski, Prodziekan ds. naukowych i współpracy z zagranicą – prof. dr hab. Rafał Siciński, Kierownik Studiów Doktoranckich – prof. dr hab. Michał K. Cyrański, Dyrektor Centrum Nauk Biologiczno-Chemicznych Uniwersytetu Warszawskiego – prof. dr hab. Ewa Bulska.
Na uroczystość przybyli zaproszeni goście – Dziekani zaprzyjaźnionych Wydziałów i Jednostek UW oraz Dyrektorzy Instytutów Badawczych. Uroczystość uświetnił Chór Akademicki Uniwersytetu Warszawskiego.
Wykład Inauguracyjny pt. „Dlaczego warto studiować… chemię” wygłosił prof. dr hab. Karol Grela.
O godz. 15.00 w auli Centrum Nauk Biologiczno-Chemicznych odbyła się Inauguracja roku akademickiego studiów II i III stopnia. Uroczystość została zorganizowana wspólnie z Dyrekcją Centrum i Dziekanem Wydziału Biologii. Wykład Inauguracyjny zatytułowany “Nowe wyzwania-szczepionki XXI wieku” wygłosiła prof. dr hab. Elżbieta K. Jagusztyn-Krynicka.
Laureaci V konkursu MNiSW MOBILNOŚĆ PLUS
27 września 2017Laureatami konkursu MOBILNOŚĆ PLUS zostali:
- mgr Paweł Dąbrowski-Tumański, nazwa instytucji zapraszającej: University of California Los Angeles, planowany okres uczestnictwa w programie: 24 miesiące,
- mgr Grzegorz Szczepaniak, nazwa instytucji zapraszającej: Carnegie Mellon University, planowany okres uczestnictwa w programie: 24 miesiące.
Serdecznie gratulujemy!
Laureaci konkursu NCN MINIATURA 1
Naukowcy z Wydziału Chemii otrzymali dofinansowanie na badania od Narodowego Centrum Nauki w konkursie MINIATURA 1 ogłoszonego 15 grudnia 2016 r.
Laureatami konkursu MINIATURA 1 zostali:
- dr Matthew Merski, projekt pt.: „Badanie zmienności wiązań wodorowych w strukturach białkowych”, kwota finansowania: 49 995 zł,
- dr Krzysztof Ziach, projekt pt.: „Hydrofobowe kryptandy jako receptory niepolarnych cząsteczek obojętnych”, kwota finansowania: 49 500 zł,
- dr Joanna Daria Matraszek, projekt pt.: „Mezogeny bananowe jako organiczne półprzewodniki”, kwota finansowania: 40 700 zł,
- dr Zuzanna Zofia Molęda, projekt pt.: „Butyrylocholinoesteraza jako matryca w syntezie własnych inhibitorów”, kwota finansowania: 46 200 zł,
- dr Krzysztof Stolarczyk, projekt pt.: „Badanie nowego typu elektrod do bioogniw – trójwymiarowe elektrody enzymatyczne z węgla porowatego (RVC)”, kwota finansowania: 49 500 zł,
- dr Sylwia Turczyniak, projekt pt.: „Charakteryzacja bioznaczników luminescencyjnych metodami transmisyjnej mikroskopii elektronowej”, kwota finansowania: 49 995 zł,
- dr Joanna Maria Wolska, projekt pt.: „Samoorganizujące, amfifilowe materiały hybrydowe”, kwota finansowania: 43 000 zł.
Serdecznie gratulujemy!
Inauguracja Studiów „Kryminalistyka i Nauki Sądowe” 4.10.2017
24 września 2017
Wizyta Prof. Andrew V. Schally-Seminarium Wydziałowe
20 września 2017W dniu 20 września 2017 r. (środa), o godzinie 12.00, w Sali Starej Biblioteki, Prof. ANDREW V. SCHALLY (Laureat Nagrody Nobla 1977: „for their discoveries concerning the peptide hormone production of the brain”) wygłosił wykład pt.: „Hormony podwzgórza: od neuroendokrynologii do terapii nowotworów i innych chorób”.
Emerytowany prof. zw. dr hab. Jan Izdebski
Dr A.V. Schally, laureat Nagrody Nobla z dziedziny fizjologii i medycyny, na Wydziale Chemii Uniwersytetu Warszawskiego
Andrzej Wiktor Schally urodził się w Wilnie w roku 1926. Jego ojciec Kazimierz Schally był oficerem Wojska Polskiego, we wrześniu 1935 r. otrzymał on stanowisko szefa Gabinetu Wojskowego Prezydenta Rzeczpospolitej Ignacego Mościckiego. W styczniu następnego roku uzyskał awans do stopnia generała brygady. W okresie pełnienia funkcji szefa Gabinetu mieszkał wraz z rodziną w Pałacu pod Blachą.
Gdy wybuchła II Wojna Światowa gen. Schally ewakuował się z rodziną w kolumnie prezydenckiej do neutralnej Rumunii. Generał bez rodziny przedostał się do Francji, a następnie do Szkocji. Andrzej pozostał w Rumunii aż do zakończenia wojny. W roku 1945 dotarł do Szkocji, gdzie dokończył edukację w szkole średniej. Następnie podjął studia chemiczne na uniwersytecie w Londynie, po czym rozpoczął pracę w Instytucie Badań Medycznych, gdzie rozwijał swoje zainteresowania w dziedzinie medycyny.
W roku 1952 przeniósł się do Kanady, gdzie rozpoczął badania naukowe w dziedzinie endokrynologii w Uniwersytecie McGill w Montrealu. W roku 1957 uzyskał stopień doktora w dziedzinie biochemii. Tutaj przedmiotem jego zainteresowania i pierwszych osiągnięć naukowych stały się relacje pomiędzy funkcją mózgu, siedzibą intelektu i miejscem odbierającym bodźce wewnętrzne pochodzące z samego organizmu jak i zewnętrzne, a działaniem systemu endokrynologicznego.
W tym czasie istniała już obszerna wiedza na temat funkcji gruczołu, zwanego przysadką, umieszczonego u nasady mózgu. Był on źródłem szeregu hormonów peptydowych takich jak oksytocyna, ACTH, hormon wzrostu, regulujących różne funkcje organizmu, w tym procesy związane z płciowością i rozrodem. Wydawało się, że przysadka może być stymulowana przez bodźce pochodzące z mózgu (chemiczne?, nerwowe?). A.V. Schally i M. Saffran po raz pierwszy zademonstrowali, że homogenaty z części mózgu zwanej podwzgórzem (hypotalamus) powodują wydzielanie ACTH przez przysadkę. Był to pierwszy dowód na to, że mózg (jego część – podwzgórze) reguluje działanie przysadki i że przekaźnikiem tej informacji jest substancja (lub substancje) chemiczna.
Od tej obserwacji (1955 r.) minęło ponad 20 lat zanim sprawa została do końca wyjaśniona i to mimo zaangażowania potężnych funduszy i kilku zespołów. Nie brakło też wypowiedzi, że takiej substancji nie da się odnaleźć. Obawiano się, czy zakończenie finansowania nie nastąpi wcześniej niż rozstrzygnięcie problemu.
Wyzwanie to podjął Schally przenosząc się do Stanów Zjednoczonych i rozpoczynając działalność w Baylor University w Houston. Pracował tam w latach 1957-1962 wspólnie z dr. Rogerem Guilleminem. Obaj wybitni naukowcy prezentowali różne podejście do problemu i inny temperament. Ich drogi się rozeszły, kiedy Schally uzyskał obywatelstwo amerykańskie i otrzymał nominację na szefa laboratorium badawczego endokrynologii i polipeptydów w centrum medycznym Veterans Administration w Nowym Orleanie. Ta placówka, podlegająca rządowi amerykańskiemu, zapewniła mu stabilne i wysokie finansowanie umożliwiające prowadzenie badań w sposób przez niego wybrany. Guillemin kontynuował badania nad poszukiwaniem hormonów wydzielanych przez mózg i w ten sposób dawni współpracownicy stali się rywalami w biegu o sukces. Niekiedy w ocenie obserwatorów pojawiał się termin pojedynek (duel) na określenie tego współzawodnictwa. Nie ulega jednak wątpliwości, że ta konkurencja wpływała stymulująco na wysiłek i związane z tym tempo prac.
Podejście obu badaczy było różne z dwu powodów. Pierwszy to wybór materiału biologicznego: Schally wybrał mózgi świńskie, które udało mu się uzyskiwać bez ponoszenia kosztów; Guillemin – owcze, za które musiał płacić. Przy porównywalnym finansowaniu dawało to przewagę Schally’emu, bo znaczną część środków mógł przeznaczyć na zatrudnianie pracowników różnych specjalności, w tym chemików, którzy zajmowali się izolacją właściwego produktu ze skomplikowanej mieszaniny otrzymywanej z mózgów, a potem ustalaniem budowy wydzielonych peptydów. Ukoronowaniem tych prac było przeprowadzenie syntezy tych związków i potwierdzenie, że wykazują one aktywność biologiczną identyczną z wyizolowanymi z mózgu.
W roku 1969 Schally opublikował rezultaty prowadzonych badań obejmujących wyizolowanie i ustalenie budowy TRH, tripeptydu wydzielonego z podwzgórza. Przedstawił również syntezę tego związku. Informacja ta zbiegła się w czasie z publikacją Guillemina o dokonaniu podobnej syntezy. Próbki syntetycznie otrzymanego związku w obu laboratoriach, zgodnie z oczekiwaniem, powodowały wydzielanie z przysadki hormonu tyreotropiny, który reguluje aktywność hormonalną tarczycy. Wynik ten pokazał, że hipoteza mówiąca o istnieniu hormonów podwzgórzowych, które przekazywane do przysadki powodują wydzielanie hormonów przysadkowych ma mocne podstawy. Co więcej, Schally wykazał na podstawie badań klinicznych wykonanych przy współpracy z naukowcami w Meksyku, że otrzymany związek wykazuje również aktywność biologiczną w organizmie człowieka. Obawa o brak takiej aktywności istniała wobec znanej specyficzności gatunkowej hormonu wzrostu – hormon wyizolowany z przysadek bydła nie wykazuje aktywności w organizmie człowieka.
Osiągnięcie to, samo w sobie o ogromnych konsekwencjach, jeśli chodzi o pojawiającą się możliwość zastosowań medycznych, stało się potężnym impulsem do wzmożenia prac nad hormonem podwzgórzowym powodującym wydzielanie przez przysadkę hormonu luteinizującego (LH) regulującego produkcję hormonów przez gruczoły płciowe; u osobników męskich stymuluje produkcję testosteronu, u żeńskich pobudza jajeczkowanie i wydzielanie progesteronu.
O ogromnym wysiłku przy izolacji tego hormonu podwzgórzowego, nazywanego w skrócie LHRH (Luteinizing Hormone Releasing Hormone) świadczyło to, że w wyniku izolowania związku z 160 000 mózgów świńskich otrzymano 800 μg czystego produktu. Z tej próbki udało się ustalić prawidłowo budowę tego peptydu zawierającego 10 reszt aminokwasowych. W roku 1971 na zjeździe Towarzystwa Endokrynologicznego w San Francisco Schally przedstawił opis izolacji, wynik ustalania budowy i opis syntezy LHRH. W ocenie innych badaczy uznano to za szczytowe osiągnięcie w rozwiązaniu niezwykle złożonego problemu nie tylko przez autora pracy, ale także za czołowe osiągnięcie endokrynologii eksperymentalnej na przestrzeni wielu lat. Schally powiedział, że był to najszczęśliwszy moment w jego życiu. Konkurent w badaniach nad LHRH – R. Guillemin – złożył Schally’emu gratulacje. Jego prace zakończyły się później i wykazały, że LHRH wyizolowany z podwzgórz owczych ma budowę identyczną z LHRH wydzielonym przez Schally’ego z podwzgórz świńskich.
Przedstawione wyżej informacje pokazują ogrom wykonanej pracy, ale warto jeszcze zwrócić uwagę na wysokość nakładów na całe przedsięwzięcie. Sumaryczny koszt badań wykonanych nad TRH i LHRH nie jest znany autorowi tego tekstu, znana jest natomiast wypowiedź Guillemina, który stwierdził, że wyizolowanie pierwszego miligrama TRH kosztowało wielokrotnie więcej niż misja NASA, która przyniosła kilogram skały z Księżyca na Ziemię.
Osiągnięcia uzyskane w badaniach hormonów podwzgórzowych otworzyły nowy rozdział w rozważaniach nad ich zastosowaniem w medycynie. W przypadkach niedoboru hormonów przysadkowych, które często są substancjami wysokocząsteczkowymi, ich pozyskanie ze źródeł naturalnych jest trudne, a zastosowanie ze względu na specyficzność międzygatunkową niemożliwe. Hormony podwzgórzowe nie są aż tak złożone i mogą być otrzymywane na drodze syntezy chemicznej. Stwarza to możliwość uaktywniania przysadki, by zwiększała produkcję swego hormonu, którego niedobór powoduje objawy chorobowe. Co więcej, można tworzyć tzw. agonistów przez modyfikowanie cząsteczki hormonu podwzgórzowego w taki sposób, by wykazywały one wyższą aktywność niż związek naturalny, czego skutkiem może być obniżenie dawek leczniczych. Można również dokonać zmiany tak, by zmodyfikowany hormon (antagonista) wykazywał działanie przeciwstawne w stosunku do wytwarzanego w organizmie. Stwarza to możliwość zastosowania takiego związku jako leku w sytuacji, gdy objawy chorobowe występują wskutek nadmiernego wytwarzania hormonu przysadkowego. Takie perspektywy natychmiast zostały dostrzeżone zarówno przez odkrywcę hormonów podwzgórzowych, jak i innych badaczy – endokrynologów, lekarzy i chemików zdolnych projektować agonistów jak i antagonistów tych hormonów.
Sześć lat po opublikowaniu badań nad LHRH Andrew Victor Schally otrzymał Nagrodę Nobla. Dzielił ją ze swoim początkowym współpracownikiem, a później konkurentem Rogerem Guilleminem. Nagrodę Nobla jako trzecia otrzymała w tej edycji Rosalyn Yalow za opracowanie metody analizy zawartości hormonów w materiale biologicznym (radioimunoeseje).
W chwili uzyskania Nagrody Nobla Schally miał na swoim koncie około 1000 publikacji naukowych. Lista opublikowanych prac po 1977 r. nie jest jeszcze zamknięta, ale już liczy sobie kilkanaście setek nowych pozycji. Przeprowadzone prace wykorzystały ogromny potencjał jaki dawały badania nad modyfikacją budowy hormonów podwzgórzowych w poszukiwaniu substancji o potencjalnym zastosowaniu medycznym. Obiektami jego zainteresowań były, poza omówionymi powyżej, somatostatyna, która między innymi hamuje wydzielanie hormonu wzrostu oraz GHRH, który stymuluje wydzielanie hormonu wzrostu. Prace te doprowadziły do otrzymania szeregu agonistów hormonów podwzgórzowych o potencjalnym zastosowaniu medycznym, jak i antagonistów. Te ostatnie wykazywały zdolność hamowania wzrostu nowotworów. Powstały również połączenia chemiczne hormonów i związków cytotoksycznych hamujące wzrost nowotworów..
Podczas wizyty w Warszawie we wrześniu 2017 r. A.V. Schally wygłosił dwa wykłady. Pierwszy w Wojskowym Instytucie Medycznym, gdzie przedstawił głównie badania nad zastosowaniem antagonistów hormonów podwzgórzowych w terapii nowotworów. Drugi zaś na Wydziale Chemii Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie większą uwagę zwrócił na aktywnych agonistów tych hormonów.
Wśród tych związków znalazły się wysokoaktywne analogi uwalniające hormon wzrostu. Ich budowa była zaprojektowana i synteza przeprowadzona przed 20 laty przez autora tego tekstu podczas jego pobytu w laboratorium A.V. Schally’ego w Nowym Orleanie. W tamtym czasie zbadano jedynie wpływ tych związków na wydzielanie hormonu wzrostu. W później prowadzonych badaniach tych związków, publikowanych do ostatnich czasów, Schally zademonstrował ich przydatność w leczeniu gojenia ran, przyspieszeniu zabliźniania się ran pozawałowych serca, do wzmacniania wydzielania insuliny przez trzustką i kilku innych procesów leczniczych.
A.V. Schally otrzymał 26 tytułów doktora honoris causa uniwersytetów w Europie (w tym Uniwersytetu Jagiellońskiego) i obu Amerykach.
Po huraganie Katherina Schally przeniósł się z Nowego Orleanu do placówki centrum Medycznego V.A. w Miami i Uniwersytetu w Miami.
wersja do druku
Inauguracja roku akademickiego 2017/2018
19 września 2017Szanowni Państwo,
Serdecznie zapraszam na uroczystą Inaugurację
roku akademickiego 2017/2018 studiów I stopnia,
która odbędzie się 3 października 2017 r. o godzinie 11.00
w Auli im. Wojciecha Świętosławskiego.
Uroczystość uświetni wykład inauguracyjny
„Dlaczego warto studiować… chemię”,
który wygłosi Prof. dr hab. Karol Grela.
Wspólnie z Dyrekcją Centrum Nauk Biologiczno-Chemicznych
i Dziekanem Wydziału Biologii
zapraszam na Inaugurację roku akademickiego studiów II i III stopnia,
która odbędzie się 3 października 2017 r. o godz. 15.00
w auli Centrum Nauk Biologiczno-Chemicznych.
Wykład Inauguracyjny zatytułowany
“Nowe wyzwania – szczepionki XXI wieku”
wygłosi prof. dr hab. Elżbieta K. Jagusztyn-Krynicka.
dr hab. Andrzej Kudelski, prof. UW
XXI Festiwal Nauki na Wydziale Chemii UW
XXI FESTIWAL NAUKI
NA WYDZIALE CHEMII UW
WTOREK, 26 września
Godz. 15:30, sala 141 – wykład: „Elektrochemiczna konwersja dwutlenku węgla”, prof. dr hab. Paweł Kulesza, dr hab. Iwona Rutkowska
ŚRODA, 27 września
Godz. 15:30, sala 141 – wykład: „Inteligentne materiały polimerowe i możliwości ich wykorzystania”, prof. dr hab. Zbigniew Stojek, dr hab. Marcin Karbarz
SOBOTA, 30 września
Pokazy doświadczeń chemicznych
Godz. 10, 12, 14; zbiórka w holu
koordynacja: dr Agnieszka Siporska, dr Iwona Paleska
(obowiązują wejściówki, które można zarezerwować w dniach od 25.IX do 27.IX w godz. 12-13, tel. 22 5526361, jedna osoba może zarezerwować nie więcej niż 4 miejsca).
Uczestnicy w wieku poniżej 18 lat bez towarzystwa opiekunów muszą mieć pisemną zgodę, formularz: http://archiwum.chem.uw.edu.pl/popularyzacja/festiwal-nauki
Najmłodszych Uczestników zapraszamy do „Piaskownicy Chemicznej” w ramach Festiwalu Małego Człowieka, w namiocie koło Wydziału Fizyki Politechniki Warszawskiej, ul. Koszykowa 75
Termin: sobota 23 września, godz. 10-16
Pełny program XXI Festiwalu Nauki w Warszawie znajduje się na stronie festiwalnauki.edu.pl.
Dni adaptacyjne
12 września 2017Rozkład dni adaptacyjnych dla I roku Wydziału Chemii UW w roku akademickim 2017/2018:
Poradnik dla studenta pierwszego roku UW
08 września 2017Wersja interaktywna (edycja 2017/2018) przygotowana przez Zarząd Samorządu Studentów UW: