Jagielska Agata
Zakład Chemii Nieorganicznej i Analitycznej
Pracownia Teoretycznych Podstaw Chemii Analitycznej
Andalusian Center of Wine Research, Faculty of Sciences, University of Cádiz, Spain
Supercritical fluid chromatography for fat-soluble vitamins analysis in foodstuff
Analiza witamin rozpuszczalnych w tłuszczach metodą chromatografii nadkrytycznej
Agata Jagielska
Promotorzy: prof. dr hab. Agata Michalska-Maksymiuk i prof. dr Miguel Palma Lovillo
Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach są niezbędnymi dla organizmu składnikami pokarmowymi, a ich analiza w żywności i suplementach diety jest kluczowa zarówno dla zdrowia publicznego, jak i dla przemysłu spożywczego i farmaceutycznego. Niepolarny charakter tych związków wymusza analizę w środowisku bezwodnym, co wiąże się z wysokim zużyciem rozpuszczalników organicznych. Alternatywę dla tradycyjnej chromatografii w normalnym układzie faz stanowi chromatografia nadkrytyczna (SFC – ang. supercritical fluid chromatography), gdzie niepolarny eluent zastępuje się całkowicie lub częściowo związkiem w stanie nadkrytycznym (najczęściej dwutlenkiem węgla). W pracy opisano wykorzystanie SFC do oznaczania różnych form witamin rozpuszczalnych w tłuszczach: octanu retinylu, palmitynianu retinylu, β-karotenu (witamina A), cholekalcyferolu (witamina D), filochinonu i menachinonów (witamina K). Zastosowano elucję gradientową, wykorzystując dwutlenek węgla w stanie nadkrytycznym oraz 2-procentowy roztwór kwasu octowego w metanolu. Metoda pozwoliła na rozdzielenie poszczególnych witamin, a w części przypadków również ich form (odróżnienie β-karotenu od pochodnych retinolu). Z powodzeniem została zastosowana na próbkach rzeczywistych: suplementach diety oraz napojach owocowych (analiza form witaminy A). Do zalet opisanej metody należy bardzo krótki czas pomiaru (poniżej 5 minut dla wszystkich analizowanych związków, poniżej 1 minuty dla różnych form witaminy A), prostota, stosunkowo niski koszt oraz przyjazność dla środowiska (ograniczone zużycie organicznych rozpuszczalników).