Jankowska Kornelia
Zakład Chemii Nieorganicznej i Analitycznej
Pracownia Teoretycznych Podstaw Chemii Analitycznej
Przygotowanie wielopierwiastkowych wzorców stałych na bazie żelatyny do badania rozmieszczenia pierwiastków w próbkach klinicznych metodą LA-ICP-MS
Kornelia Jankowska
Promotor: dr hab. Barbara Wagner
Opiekun: mgr Agata Jagielska
Spektrometria mas z jonizacją w plazmie indukcyjnie sprzężonej w połączeniu z ablacją laserową pozwala na prowadzenie wielopierwiastkowych analiz próbek stałych. Metoda ta, z uwagi na możliwość wyznaczenia nie tylko całkowitej zawartości danego pierwiastka, ale też jego rozmieszczenia, stosowana jest coraz częściej w badaniach niejednorodności chemicznej. W literaturze wielokrotnie opisywano bioobrazowanie rozmieszczenia pierwiastków w tkankach miękkich i twardych (np. mózgu, wątroby, nerek, kości i zębów) [1]. Nadal dyskutowana jest problematyka odpowiedniej kalibracji uwzględniającej dopasowanie matrycowe wzorców do tkanek miękkich. Jednym z proponowanych w literaturze rozwiązań jest samodzielne przygotowywanie w laboratorium analitycznym wielopierwiastkowych wzorców stałych na bazie żelatyny [2].
Celem przeprowadzonych badań było zobrazowanie rozmieszczenia pierwiastków w próbkach klinicznych metodą LA-ICP-MS z możliwością przeprowadzenia lokalnych oznaczeń ilościowych. W tym celu wykonano wielopierwiastkowe żelatynowe wzorce stałe. Uzyskany żel poddawano ablacji liniowej następnie monitorując zmienności sygnałów dla wybranych izotopów. Zarejestrowane dane pozwoliły na konstrukcję 5-punktowej krzywej kalibracyjnej. Porównano parametry analityczne uzyskane dla wzorców przygotowanych w kilku wariantach: z wykorzystaniem różnych rodzajów żelatyny, odmiennego podłoża oraz różnej temperatury suszenia. Zbadano stabilność wzorców żelatynowych w czasie, porównując sygnały uzyskane dla wzorców wykonanych w dniu pomiaru oraz w kolejnych dniach. Odzysk wprowadzonych pierwiastków zmierzono z zastosowaniem metody ICP-MS z dozowaniem roztworu po mineralizacji żeli. Wykazano użyteczność przygotowanych wzorców poprzez ilościowe zobrazowanie rozmieszczenia pierwiastków w guzach nowotworowych zwierząt laboratoryjnych przebywających na różnych dietach (standardowej i suplementowanej w wybrane pierwiastki).
Wykonano mapy będące wizualizacją rozmieszczenia wybranych pierwiastków oraz zdjęcia mikroskopowe obrazujące widoczne ślady po mikropróbkowaniu. Badane próbki różniły się w znaczący sposób jednorodnością rozmieszczenia pierwiastków. W próbkach pobranych od zwierząt, u których zastosowano suplementację diety cynkiem i miedzią, zaobserwowano większą zawartość tych pierwiastków w porównaniu z grupą kontrolną na diecie niewzbogacanej.
Literatura:
[1] Pozebon D., Scheffler G.L., Dressler V.L., J. Anal. At. Spectrom. vol. 29, 2014, 2204-2228.
[2] Sala M., Selih V.S., van Elteren J.H., Analyst, vol. 142, 2017, 3356-3359.