Ciechocińska Julia

Zakład Chemii Nieorganicznej i Analitycznej
Pracownia Chromatografii i Analityki Środowiskowej

Badanie degradacji kwasu karminowego jako naturalnego barwnika tkanin

Julia Ciechocińska

Promotor: dr hab. Magdalena Biesaga

Kwas karminowy jest naturalnym czerwonym barwnikiem pochodzenia zwierzęcego. Od wieków jest wykorzystywany jako barwnik tekstylny. Czynniki takie jak promieniowanie słoneczne czy zmiany temperatury powodują degradację kwasu karminowego. Rozpad barwnika jest przyczyną utraty jego koloru.

Celem pracy było zidentyfikowanie produktów degradacji kwasu karminowego pod wpływem promieniowania UV w próbkach wełny i jedwabiu.

W pierwszym etapie badań wykonano barwienie nitek wełny i jedwabiu według średniowiecznych przepisów z wkorzystaniem soli glinu. Barwione nitki były naświetlane przez 24 godziny w dwóch seriach – na sucho i w kropli wody. Próbki były pobierane w odstępach co godzinę. Następnie naświetlane nitki były poddawane wieloetapowej ekstrakcji rozpuszczalnikowej z wykorzystaniem kwasu solnego i metanolu. Tak przygotowane ekstrakty analizowano z wykorzystaniem wysokosprawnej chromatografii cieczowej sprzężonej ze spektrometrem mas jako detektorem. Zidentyfikowano łącznie 11 struktur będących produktami degradacji kwasu karminowego. Na podstawie wyników eksperymentalnych zaobserwowano również wpływ zastosowanego włókna i otoczenia reakcji na przebieg procesu rozkładu barwnika.

Przeprowadzono analizę próbek zabytkowych tkanin z XIV i XVII wieku i na nich również zidentyfikowano związki będące markerami degradacji kwasu karminowego – takie jak kwas kermesowy i związek o masie monoizotopowej 222 Da.