Dr Mirosław Dolata, fizykochemik (1954 – 2020)
Dr Mirosław Dolata urodził się w 1954 roku w Poznaniu. Po przeprowadzce rodziny do Warszawy ukończył w 1974 roku znane Technikum Chemiczne nr 1. Następnie rozpoczął studia na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego, które zakończył dyplomem magisterskim w 1978 roku. W tym samym roku rozpoczął pracę w Instytucie Chemii Fizycznej PAN (1978 – 2008), gdzie prowadził badania nad wymianą masy i ciepła, pod kierunkiem prof. dr hab. Iwony Ziółkowskiej, która została promotorem jego pracy doktorskiej. Pracę doktorską o tej samej tematyce obronił w 1991 roku na Wydziale Inżynierii Chemicznej i Procesowej Politechniki Warszawskiej uzyskując tytuł doktora nauk technicznych – specjalność inżynieria chemiczna. Po otrzymaniu tytułu naukowego doktora, w Instytucie Chemii Fizycznej, pracował w grupie prof. Andrzeja Kawczyńskiego nad bardzo trudnymi w opisie nieliniowymi układami elektrochemicznymi – dalekimi od stanu równowagi tzw. strukturami dysypatywnymi, gdzie oprócz stanów stacjonarnych występują również oscylacje wielo-periodyczne oraz chaos.
Dr Dolata był człowiekiem o niezwykle twórczym umyśle i szerokich zainteresowaniach, co umożliwiało mu współpracę z wieloma grupami badawczymi, nie tylko w macierzystym Instytucie. Jego zainteresowania między innymi skierowane były na zjawiska fizykochemiczne zachodzące na powierzchni ciał stałych. Do badania tych zjawisk wykorzystywał różne techniki elektrochemiczne stało- i zmiennoprądowe, w tym wirującą elektrodę dyskową. Dzięki temu powstał szereg publikacji m.in. we współpracy z grupami badawczymi prof. Marii Janik-Czachor (IChF PAN), prof. Andrzeja Szummera (Wydział Inżynierii Materiałowej PW) oraz prof. Jolanty Bukowskiej i Prof. Andrzeja Kudelskiego (Wydział Chemii UW), w których opisano różne metody elektrochemiczne prowadzące do formowania mikro- i nano- struktur o spektakularnej morfologii na powierzchniach metalicznych srebra, miedzi i tytanu. Te nietypowe, a charakterystyczne struktury miały między innymi zastosowanie jako wysoce aktywne podłoża w badaniach podstawowych adsorpcji metodą powierzchniowo wzmocnionej spektroskopii Ramana (SERS) oraz jako katalizatory dla reakcji odwodornienia związków organicznych (prof. Arpad Molnar, University of Szeged, Węgry). Okresowo, w 1994 roku dr Dolata pracował na stanowisku adiunkta na Wydziale Chemii Stosowanej Uniwersytetu w Genewie (Szwajcaria) w grupie prof. Jana Augustyńskiego, gdzie zajmował się zagadnieniami związanymi z foto-elektrochemią i właściwościami elektrochemicznymi dwutlenku tytanu. Od 2003 roku Dr Mirosław Dolata był zatrudniony na Wydziale Technologii Drewna Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie w Katedrze Fizyki (obecnie Katedra Fizyki i Biofizyki, Instytut Biologii SGGW). Badania prowadzone w tym okresie koncentrowały się wokół zagadnień termodynamiki nierównowagowej, opisujących granicę faz ciecz/ciało stałe (tj. kropla cieczy na powierzchni ciała stałego) oraz właściwości fizykochemicznych układów mikroprzepływowych zastosowanych w układach biologicznych. W tym czasie rozwinęła się i zaowocowała kilkoma publikacjami współpraca z dr hab. Jackiem A. Michalskim (WBMiP PW) i dr hab. Sławomirem Jakiełą, prof. SGGW (KFiB, IB SGGW).
Dr Dolata był cenionym dydaktykiem. W okresie od 1999 do 2002 r. był nauczycielem w Towarzystwie Oświatowym im. Cecylii Plater-Zyberkówny. Do końca pracował na Wydziale Fizyki i Biofizyki Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie jako lubiany i ceniony przez studentów wykładowca. Był zaangażowany w działania na rzecz poprawy jakości nauczania fizyki i chemii w szkolnictwie, w skali kraju. Jego filmy edukacyjne dla nauczycieli, połączone z pomysłowymi demonstracjami, w sposób prosty i obrazowy wyjaśniały różne zjawiska fizyczne, które potem stawały się „oczywiste”; są one nadal dostępne na stronie Ministerstwa Edukacji Narodowej. Był także doskonałym elektronikiem, zaprojektował i skonstruował liczne unikalne przyrządy pomiarowe (które zwykle nie były dostępne na rynku komercyjnym), zarówno dla celów własnych, jak i na zamówienia. Te umiejętności pozwoliły mu też na pogłębianie własnych pasji badawczych. Był znany i powszechnie ceniony przez liczne środowiska naukowe i akademickie.
Będzie nam Go brakowało…
Pozostanie na zawsze w naszej pamięci.
Koleżanki i Koledzy z IChF PAN, WIM PW, WBMiP PW, Wydziału Chemii UW, SGGW, Uniwersytetu Genewskiego, Szwajcaria, oraz Lawrence Berkeley National Laboratory, USA