11 grudnia 1980 roku swoją działalność rozpoczął Samorząd Studentów Uniwersytetu Warszawskiego. O tym, jak wyglądały początki i dlaczego studencka samorządność jest ważna w życiu akademickim, pisze Marta Burzyńska, wiceprzewodnicząca Zarządu Samorządu Studentów UW. Więcej o jubileuszu w najbliższym numerze pisma uczelni „UW”.

Na początku podkreślano, że Samorząd Uniwersytetu Warszawskiego ma być reprezentantem naszego środowiska. Zgodnie z ustawową definicją stanowią go wszyscy studenci i studentki Uniwersytetu Warszawskiego. Potocznie oznacza wspólnotę osób działających w organach samorządu.

Jego struktura zmieniała się przez lata wielokrotnie. Obecnie funkcjonuje na poziomie centralnym (Przewodniczący, Zarząd, Parlament Studentów) i jednostkowym (Rady Samorządu). W 2020 roku w ramach tych struktur działa kilkaset osób.

Samorząd jako wyraz sprzeciwu

Za początek działalności Samorządu uznaje się 11 grudnia 1980 roku. Odbyło się wtedy inauguracyjne posiedzenie pierwszego Zarządu Samorządu Studentów UW. Samorząd powstał jako wyraz sprzeciwu studentów i studentek wobec wpływu opresyjnej władzy PRL na Uniwersytet. W listach założycielskich żądano m.in. wyegzekwowania niezależności uczelni od władz państwowych.

Kiedy udało się osiągnąć założone cele, misją Samorządu stało się dbanie o zapewnienie jakości kształcenia na jak najwyższym poziomie, a także o kwestie socjalno-bytowe. Już podczas spotkań jesienią 1980 roku wskazywano na potrzebę powstania zarówno Niezależnego Zrzeszenia Studentów, jak i Samorządu. Sama idea tego ostatniego nie była nowym pomysłem. Za jego pierwowzór można uznać bratniaki, czyli studenckie organizacje samopomocowe, tworzone od połowy XIX w. przy polskich uczelniach.

Początkowo, w latach 80. struktura Samorządu wyglądała zupełnie inaczej niż współcześnie. Obok Zarządu ważne było wtedy również Uczelniane Przedstawicielstwo Studentów UW (UPSUW), które było równocześnie pierwszym w historii Polski parlamentem studenckim. Jego przewodniczącym był Marcin Frybes.

Dlaczego Samorząd jest ważny?

Samorząd Studentów UW jest ważną częścią Uniwersytetu. Przedstawiciele studentów i studentek biorą udział w spotkaniach z władzami uczelni, zarówno na poziomie jednostek, jak i ogólnouniwersyteckim. Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce gwarantuje studentom i doktorantom udział w wymiarze min. 20% składu Senatu. Osoba stojąca na czele Samorządu jest też członkiem Rady Uczelni.

Studenci i studentki uczestniczyli w pracach nad obecnym Statutem UW czy Regulaminem Studiów UW. Szczególnie ten drugi dokument powstał nie tyle we współpracy, co w ścisłej kooperatywie zainicjowanej przez prof. Jolantę Choińską-Mikę, prorektor UW ds. studentów i jakości kształcenia w kadencji 2016-2020. Warto podkreślić również ważną rolę, jaką odgrywają studenci działający w Komisjach Stypendialnych, bez których trudno byłoby sobie wyobrazić system pomocy materialnej na Uniwersytecie.

Jedną z osób, która zakładała Parlament Studentów Rzeczypospolitej Polskiej, był Robert Pawłowski, aktywnie działający w naszym Samorządzie. To zresztą nie jedyny moment w historii, kiedy działacze Samorządu Studenckiego UW stworzyli ciało mające pomagać studentom i studentkom. Innym przykładem jest, stworzona w 1992 roku, Fundacja Universitatis Varsoviensis. Prowadzi ona m.in. Akademicką Poradnię Prawną i towarzyszy przez lata Samorządowi, współorganizując np. juwenalia.

Marta Burzyńska,
wiceprzewodnicząca Zarządu Samorządu Studentów UW.
Współpraca: Michał Goszczyński i Robert Pawłowski.