Historia WCh UW
Historia chemii na Uniwersytecie Warszawskim jest równie stara jak on sam. Statut Uniwersytetu z 1818 roku lokował ją na Wydziale Umiejętności Filozoficznych w Oddziale III – Nauk Przyrodniczych. Ówcześni słuchacze, nazywano ich uczniami, mieli do dyspozycji chemię z aplikacjami, prowadzoną przez prof. Adama Kitajewskiego. Zmienne nastawienie zaborcy do Uczelni odbijało się także na rozwoju chemii. Była ona jednak wykładana zarówno w Szkole Głównej jak i w zrusyfikowanym Uniwersytecie. Wydarzenia I Wojny Światowej doprowadziły do reaktywowania w 1915 r. polskiego Uniwersytetu Warszawskiego jeszcze pod zarządem niemieckim. Przekształcenie w pełni polski Uniwersytet miało miejsce w roku 1917. Chemia w tamtym czasie była wykładana na Wydziale Filozoficznym. Jego podział nastąpił w 1927 roku, w wyniku czego powstały dwa wydziały: Humanistyczny i Matematyczno-Przyrodniczy. Stan taki utrzymał się do roku 1951.
Rosnąca liczba studentów, w tym także chemików, doprowadziła do sytuacji, w której mury Uczelni, zlokalizowanej w większości przy ul. Krakowskie Przedmieście, zaczęły trzeszczeć. Rozbudowa Uniwersytetu stała się palącą koniecznością, jej wynikiem było wybudowanie opisanego dalej Gmachu Chemii. Nim wybudowany Gmach Chemii mógł zacząć służyć studentom Uniwersytetu musiała się jeszcze skończyć II Wojna Światowa. Chemia była wykładana w ramach Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego, z którego w 1951 roku wyłonił się Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii. Po czterech latach, w roku 1955, kolejny podział doprowadził do utworzenia Wydziału Chemii Uniwersytetu Warszawskiego. Jego siedzibą stał się Gmach Chemii przy ul. Pasteura 1.
Historia tego Gmachu zaczęła się w 1934 roku, kiedy to Uniwersytet otrzymał działkę o powierzchni 13.526 m. kw., położoną u zbiegu ulic Wawelskiej i Pasteura. Działka ta miała hipoteczny adres Wawelska 17 i sąsiadowała z istniejącym już wtedy Instytutem Radowym. Obecna lokalizacja Gmachu Chemii nie była pierwszą. Jeszcze w 1919 roku powstał zamiar przekazania Uniwersytetowi Warszawskiemu części terenów Pola Mokotowskiego, zajmowanego wtedy przez – jak mawiano – pole wzlotów. W 1924 była już wytyczona odpowiednia działka, kryzys finansowy w kraju w latach 1928-1929 uniemożliwił rozpoczęcie budowy, w tym czasie powstał jedynie Dom Akademicki przy placu Narutowicza. Dzięki zabiegom wielu osób, wśród których należy wymienić Rektora Uniwersytetu Warszawskiego – profesora Stefana Pieńkowskiego, profesorów Uniwersytetu: Kazimierza Jabłczyńskiego i Wiktora Lampego, profesora Politechniki Warszawskiej – architekta Aleksandra Bojemskiego, a także życzliwemu poparciu profesorów chemii: Prezydenta R.P. Ignacego Mościckiego i Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Wojciecha Świętosławskiego oraz wicepremiera inż. Eugeniusza Kwiatkowskiego dnia 19 września 1935 roku mogła się rozpocząć budowa. Budowa Gmachu Chemii posuwała się szybko. Kamień węgielny został położony przez Prezydenta R.P. 29 maja 1936 roku, wreszcie w dniu 23 czerwca 1939 roku rozpoczęły się uroczystości poświęcenia budynku i oddania go do użytku. Niestety niedługo można się było cieszyć wspaniałym Gmachem. Już na początku września 1939 roku o południową ścianę Gmachu oparty był skraj obrony Warszawy. Od pierwszych dni okupacji Niemcy rozpoczęli rabunek wyposażenia, mebli i aparatury naukowej. Budynek stał się rezerwowym lazaretem, w którym w maju 1941 roku urządzono szpital polowy Wehrmachtu z tysiącem łóżek, wiązało się to z mającą się niebawem zacząć wojną niemiecko-rosyjską. Ranni z dworców kolejowych byli dowożeni do szpitala przy ul. Pasteura linią tramwajową wybudowaną na żądanie Niemców. Wojenne losy Gmachu są stosunkowo mało znane, bardziej widoczna była po wojnie dewastacja pomieszczeń przez okupanta. W czasie Powstania Warszawskiego Gmach Chemii ucierpiał niewiele, szpital ewakuowano z niego w końcu lipca 1944 roku, zaś nieliczna załoga Wehrmachtu, której część obsadziła po wybuchu Powstania Instytut Radowy nie budziła zainteresowania powstańców walczącej krótko Ochoty. Okupanci przed opuszczeniem Gmachu wysadzili w powietrze część budynku.
Niemal od pierwszych dni po wyzwoleniu rozpoczęły się zabiegi o odbudowę Gmachu Chemii i uruchomienie w nim pierwszych od wybudowania zajęć dla powojennego rocznika studentów, wojna spowodowała bowiem, że można to było zrobić dopiero po 6 latach od uroczystego otwarcia. Ówczesna rzeczywistość okazała się jednak znów nieprzychylna dla tych zamiarów. Z braku innej lokalizacji oraz przez fakt, że w czasie okupacji był w Gmachu Chemii niemiecki lazaret, zainteresowało się budynkiem Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego chcąc utworzyć w nim szpital. Wiele zabiegów i wyjaśnień wymagało przekonanie urzędników, że niecelowym byłoby zmienianie pierwotnego przeznaczenia Gmachu, który od początku budowany był z myślą o chemii. Profesorowie i architekci odbywali w tym celu przed wojną specjalne podróże zagraniczne dla znalezienia najlepszych wzorców budownictwa tego typu w krajach zachodnich. Użyto specjalnych materiałów budowlanych i wyposażenia, by powstał Gmach Chemii, który swoją ówczesną nowoczesność zachował prawie w całości do dzisiaj, będąc nadal jednym z nielicznych w Polsce budynków o uderzającej funkcjonalności rozwiązań architektonicznych i technicznych. Ostatecznie pod koniec lipca 1945 roku Gmach Chemii został przyznany Uniwersytetowi Warszawskiemu. Rozpoczęła się odbudowa zniszczonych pomieszczeń, uzupełnianie stolarki okiennej i drzwiowej, która w dużym stopniu stała się łupem miejscowych szabrowników. Kradzieże zdarzały się nawet mimo obecności uzbrojonych wartowników. Wielkie zasługi dla sprawy remontu i odbudowy Gmachu Chemii miał profesor Wiktor Kemula, który jako wieloletni gospodarz Gmachu z wielkim talentem organizacyjnym zabiegał o fundusze na niezbędne prace. W końcu 1951 roku zakończono odbudowę części Gmachu wysadzonej w powietrze, w międzyczasie przez czynne już sale i laboratoria przeszło kilka roczników studentów Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego. W murach Gmachu znalazły też schronienie Zakłady Naukowe Wydziału Geologii.
W październiku 1955 roku, jak już wspomniano, powstał samodzielny Wydział Chemii Uniwersytetu Warszawskiego. Jego siedzibę w Gmachu Chemii przy ul. Pasteura 1, powiększoną o dobudowany w 1964 fragment i budynek Radiochemii przy al. Żwirki i Wigury 101 opuściło dotychczas kilka tysięcy absolwentów.