Laboratorium wiedzy czy Środkowoeuropejski Sondaż Społeczny to niektóre z działań zaplanowanych w ramach POB „W poszukiwaniu regionalnych rozwiązań dla globalnych wyzwań”. 10 lipca odbędzie się spotkanie online, podczas którego przedstawiciele POB 5 opowiedzą m.in. o tym, w jaki sposób można włączyć się ze swoimi pomysłami w działania tego obszaru badawczego.
W ramach programu „Inicjatywa doskonałości – uczelnia badawcza” na UW w latach 2020-2026 realizowanych będzie 5 Priorytetowych Obszarów Badawczych oraz 70 działań, dzięki którym Uniwersytet chce stać się uczelnią badawczą silnie rozpoznawalną na arenie międzynarodowej. Priorytetowe Obszary Badawcze zostały wybrane w ramach szerokich konsultacji i są związane z najważniejszymi współczesnymi wyzwaniami społecznymi. Na UW trwa obecnie cykl spotkań online dotyczący poszczególnych obszarów oraz działań realizowanych w ich ramach.
Ostatnie spotkanie z cyklu, poświęcone POB 5 „W poszukiwaniu regionalnych rozwiązań dla globalnych wyzwań”, odbędzie się 10 lipca, w godz. 10.00-13.00. Wezmą w nim udział m.in.: prof. Maciej Duszczyk, prorektor ds. naukowych UW, zespół zarządzający POB 5 oraz kierownicy działań realizowanych w ramach tego obszaru badawczego.
Adres Google Meet, pod którym odbywać się będzie spotkanie, zostanie przesłany zarejestrowanym osobom przez organizatorów najpóźniej dzień wcześniej.
70 działań w ramach Priorytetowych Obszarów Badawczych IDUB na UW
Wsparcie dla Białowieży, studia indywidualne w obszarze fizyki i chemii kwantowej, stypendia dla olimpijczyków, Centrum Badań nad Kulturą, Językiem i Umysłem, Laboratorium wiedzy to przykłady działań, które zostaną zrealizowane w ramach Priorytetowych Obszarów Badawczych „Inicjatywy doskonałości” na UW. Program IDUB przewiduje 70 działań, z których skorzysta cała społeczność uczelni. O szansach jakie stwarza „Inicjatywa doskonałości” opowiadają przedstawiciele poszczególnych POBów podczas cyklu spotkań online. Więcej informacji >>
Z przyjemnością informujemy, że Wydział Chemii UW wydał anglojęzyczny Informator o Grupach Badawczych Wydziału Chemii UW (pod redakcją mgr Karoliny Dudzińskiej i dr Karoliny Piecyk).
Dziękujemy wszystkim osobom, które przyczyniły się do powstania tej publikacji:
Redaktor: mgr Karolina Dudzińska
Redaktor językowy: dr Karolina Piecyk
Projekt okładki: mgr Justyna Makowska
Zdjęcia Grup Badawczych: Rafał Chojnacki
Druk i projekt: Wydawnictwo Malamut
Historia Wydziału Chemii UW: dr Zbigniew Wielogórski (tłumaczenie: mgr Katarzyna Jakubowska)
Opis Wydziału Chemii UW: mgr Karolina Dudzińska (tłumaczenie: dr Karolina Piecyk)
Poszukiwany magistrant/magistrantka do realizacji projektu badawczego NCN pt. „Badania mechanizmów lokalnego utleniania termicznego cienkich kryształów MoS2”, prowadzonego pod kierunkiem dr. hab. Roberta Szoszkiewicza, prof. ucz. z Centrum Nauk Biologiczno-Chemicznych (CNBCh) Uniwersytetu Warszawskiego (UW). Termin przesyłania dokumentów upływa 30 lipca 2020 roku. Więcej informacji >> pdf
Statystyka, Data Science, uczenie maszynowe – to wybrane z tematów, wokół których koncentrują się działania podejmowane w ramach trzeciego Priorytetowego Obszaru Badawczego, realizowanego na UW jako część programu „Inicjatywa doskonałości – Uczelnia Badawcza”. O możliwych formach współpracy i szansach, jakie stwarza POB 3, 2 lipca rozmawiali uczestnicy spotkania informacyjnego online poświęconego „Wyzwaniu petabajtów”.
To, w jaki sposób te środki zostaną rozdysponowane, by UW mógł umocnić swój potencjał naukowy i stać się uczelnią badawczą mocniej rozpoznawalną na arenie międzynarodowej, stanowi przedmiot dyskusji podczas cyklu spotkań informacyjnych online dotyczących poszczególnych Priorytetowych Obszarów Badawczych (POB).
W ramach IDUB Uniwersytet będzie realizował 70 działań. O sześciu z nich, wpisujących się w zakres POB 3, szczegółowo opowiadali ich kierownicy.
POB 3 „Wyzwanie petabajtów – narzędzia zaawansowanej matematyki i informatyki w analizach wielkich zbiorów danych – od losowych procesów na giełdzie po diagnostykę medyczną”
– Dzięki nowoczesnym technologiom gromadzimy coraz więcej informacji, które pozwalają nam poznawać świat dokładniej i to w różnych skalach. Zdobyte informacje byłyby jednak bezużyteczne bez ścisłej analizy, przy użyciu zaawansowanych narzędzi matematycznych i informatycznych, które pozwalają sprostać wyzwaniom związanym z przechowywaniem, przetwarzaniem i interpretowaniem dużej ilości danych. Kluczowe dziedziny, które natychmiast kojarzymy z tymi wyzwaniami, to: statystyka, Data Science, uczenie maszynowe – mówiła prof. Agnieszka Świerczewska-Gwiazda, prodziekan Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki UW ds. finansowych, członkini zespołu zarządzającego POB 3.
Część działań w ramach tego Priorytetowego Obszaru Badawczego nie będzie się ograniczała do określonej tematyki i umożliwi włączenie się w projekty przedstawicielom różnych działów matematyki, informatyki czy metod ilościowych. O dotychczasowym kapitale i doświadczeniach uczelni w zakresie zbierania i analizy wielkich zbiorów danych mówiła podczas spotkania dr Zuzanna Szymańska z Interdyscyplinarnego Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego UW, członkini zespołu zarządzającego POB 3.
Głównym celem tego działania jest pozyskanie najlepszych polskich i zagranicznych absolwentów szkół średnich jako studentów Uniwersytetu. – W tym roku uruchamiamy wersję pilotażową programu stypendialnego dla studentów I roku studiów I stopnia, skierowaną do uczestników olimpiad międzynarodowych – wyjaśniał prof. Marek Cygan z WMIM UW, członek zespołu zarządzającego POB 3 i kierownik działania.
Stypendyści otrzymają roczne wsparcie finansowe w wysokości 2 tys. zł miesięcznie. Od roku akademickiego 2021/2022 planowane jest rozszerzenie programu na laureatów olimpiad krajowych, z niższą kwotą stypendium w tym przypadku.
Stypendium będzie mógł otrzymać student I roku studiów licencjackich, w roku uzyskania świadectwa maturalnego.
Transfer wiedzy i meta-uczenie
– Celem tego działania jest stworzenie grupy, która zajmuje się tematyką uczenia maszynowego, ze szczególnym uwzględnieniem zastosowań uczenia maszynowego w robotyce – mówił prof. Marek Cygan, kierownik działania. Planowane jest stworzenie laboratorium na WMIM UW i zakup dwóch robotów-manipulatorów, w tym jednego jesienią tego roku.
W ramach działania udostępnione zostaną również tzw. pakiety umożliwiające osobom wcześniej niezaangażowanym w pisanie wniosku IDUB skorzystanie z szans, które daje program (m.in. wsparcie w celu wyjazdu na konferencję, wyjazdu badawczego, dostępu do infrastruktury, zdobycia licencji na oprogramowanie).
Rozwój grupy statystycznej
– Na całym świecie jest problem ze znalezieniem statystyków do pracy badawczej, na uczelni. Przemysł jest w stanie „wyssać” każdą liczbę dobrych pracowników na tym rynku. Dlatego w ramach działania staramy się zachęcać ludzi już na etapie studiów magisterskich do podjęcia badań naukowych – mówił dr hab. Błażej Miasojedow z WMIM UW, kierownik działania.
W przyszłym roku akademickim planowane jest przyznanie kilku stypendiów dla studentów, którzy razem ze swoimi mentorami będą realizować projekty związane ze statystyką. W ramach działania na UW zapraszani będą również wybitni wykładowcy w tej dziedzinie. W dalszych latach opieką mają zostać objęci też doktoranci zajmujący się statystyką.
Rozwój grupy statystycznej jest przykładem działania otwartego, do którego można zgłaszać własne propozycje projektów.
Zaawansowane studia magisterskie
Temu działaniu przyświeca idea zwiększenia atrakcyjności kształcenia zorientowanego na badania naukowe. – Działanie obejmuje stworzenie ścieżki na studiach magisterskich. Chcemy dać studentom możliwość zindywidualizowanego kształcenia, zarówno w dyscyplinie informatyka, jak i matematyka – tłumaczyła prof. Agnieszka Świerczewska-Gwiazda, kierownik działania.
Zajęcia w ramach tego programu miałyby być prowadzone w języku angielskim, w cyklach intensywnych wykładów, z udziałem specjalistów w dziedzinach należących do obszaru POB 3 – także zagranicznych. Ścieżka ma być skierowana do nielicznej grupy studentów, planujących kontynuację kształcenia w szkołach doktorskich. Ich uczestników wspieraliby tutorzy. Start takich zaawansowanych studiów w pełnej formie planowany jest na październik 2021 roku.
Stworzenie systemu podwójnych dyplomów doktorskich
Działanie dotyczy systemu podwójnych dyplomów w dyscyplinach matematyka i informatyka. Obejmuje dwa projekty: staże wyjazdowe dla doktorantów UW, prowadzących badania w ramach szeroko rozumianej tematyki POB 3, oraz podpisanie umów z partnerami zagranicznymi.
– W każdym roku planowanych jest ok. 15 staży, trwających od 3 do 6 miesięcy. Ten projekt jest pomyślany jako pilotaż dla innych dyscyplin – mówiła prof. Anna Zdunik z WMIM UW, kierownik działania i dodała: – W ramach drugiego projektu planowane jest sformalizowanie współpracy na zasadach cotutelle i podpisanie umów z partnerami, przede wszystkim z uczelniami sojuszu 4EU+.
Przyznanie pierwszych podwójnych doktoratów planowane jest na 2025 rok.
Tematyczne programy badawcze
Celem tego działania jest umożliwienie jak największej grupie badaczy zwiększania interakcji w ramach grupy skupionej na UW, prowadzącej badania dotyczące konkretnej tematyki, liczącej wielu ekspertów i pozwalającej na rozwój nowych idei.
– Co roku organizowalibyśmy konkursy, w ramach których małe zespoły mogłyby aplikować o pakiety organizacyjne na programy badawcze związane z pewną konkretną tematyką – wyjaśniała prof. Agnieszka Świerczewska-Gwiazda, kierownik działania, dodając: – Byłby to np. trwający dwa miesiące program, którego środki byłyby przeznaczone na krótkoterminowy pobyt profesorów wizytujących i młodych naukowców, organizację konferencji czy warsztatów.
Spotkanie POB 5 „W poszukiwaniu regionalnych rozwiązań dla globalnych wyzwań” odbędzie się 10 lipca 2020 roku, w godz. 10:00–13:00.
Nowe materiały i źródła energii oraz innowacyjne technologie na rzecz zrównoważonego rozwoju to zagadnienia, którymi zajmują się naukowcy zaangażowani w POB 2 „W poszukiwaniu mikro i makro światów”. 1 lipca odbyło się spotkanie online poświęcone działaniom realizowanym w ramach tego Priorytetowego Obszaru Badawczego.
W ramach programu „Inicjatywa doskonałości – uczelnia badawcza” na UW w latach 2020-2026 realizowanych będzie 5 Priorytetowych Obszarów Badawczych oraz 70 działań, dzięki którym Uniwersytet chce stać się uczelnią badawczą silnie rozpoznawalną na arenie międzynarodowej. Priorytetowe Obszary Badawcze zostały wybrane w ramach szerokich konsultacji i są związane z najważniejszymi współczesnymi wyzwaniami społecznymi. Na UW trwa obecnie cykl spotkań online dotyczący poszczególnych obszarów oraz działań realizowanych w ich ramach.
1 lipca odbyło się spotkanie dotyczące POBu „U podstaw mikro i makro świata”. Poprowadzili je: prof. Maciej Duszczyk, prorektor UW ds. naukowych UW oraz kierownicy działań w ramach POB, którzy szczegółowo opowiedzieli o koordynowanych przez siebie przedsięwzięciach oraz odpowiedzieli na pytania dotyczące m.in. możliwości dołączenia do POB, tworzenia nowych kierunków studiów, a także harmonogramów konkursów obywających się w ramach IDUB.
U podstaw mikro i makro świata – POB 2
Pełna nazwa Priorytetowego Obszaru Badawczego nr 2 to „U podstaw mikro i makro świata – poszukiwanie przełomowych innowacji dla przyszłości: materiałów, źródeł energii i technologii zapewniających zrównoważony rozwój”. Jest on związany z takimi dziedzinami jak chemia, fizyka, matematyka, informatyka, zastosowania fizyki w biologii i medycynie, inżynieria nanostruktur oraz energetyka i chemia jądrowa. Obszar ten ma duży potencjał komercjalizacyjny.
Międzynarodowe Sieci Badawcze
Jednym z działań realizowanych w ramach POB 2 jest „Utworzenie Centrum – Międzynarodowej Sieci Badawczej w obszarze fizyki Atomowej, Molekularnej i Optyki”. – Najważniejszym celem realizacji tego działania jest zwiększenie widoczności międzynarodowej Uniwersytetu i badawczy zajmujących się tą tematyką oraz przyciągnięcie na UW najwybitniejszych współpracowników – mówi dr hab. Michał Tomza z Wydziału Fizyki UW, kierownik działania. We wrześniu planowane jest rozpoczęcie pierwszych konkursów na dofinansowanie organizacji konferencji i warsztatów oraz ogłoszenie programu Distinguished Visiting Fellowships obejmującego przyjazdy wybitnych naukowców z zagranicy na okres od 2 do 6 tygodni.
Infrastruktura badawcza
Bardzo ważnym elementem działalności POB 2 będzie wzmacnianie potencjału infrastruktury badawczej na Uniwersytecie. W tym obszarze naukowcy, zajmujący się tematyką mikro i makro światów, będą ściśle współpracować z zespołem tworzącym POB 1 „Badania dla Ziemi”. Badacze skupią się łącznie na 5 działaniach: renowacji istniejącej infrastruktury, zakupie nowej infrastruktury, uzyskaniu lub odnowieniu akredytacji i certyfikacji laboratoriów, stworzeniu wykwalifikowanej kadry techników obsługujących specjalistyczny sprzęt oraz zorganizowaniu na kampusie na Ochocie punktu „Pogotowia sprzętowego”. Realizacja tych działań odbywać się będzie w ramach projektów wyłanianych w procedurze konkursowej. Pierwsze konkursy zostaną ogłoszone w lipcu.
Nowy kierunek studiów
W ramach działań horyzontalnych POB 2 planowane jest utworzenie pilotażowego kierunku indywidualnych studiów II stopnia w zakresie fizyki i chemii kwantowej. – Ideą powstania nowego kierunku studiów jest stworzenie oferty dla najwybitniejszych studentów, których chcemy w pełni włączyć w działalność naukową w systemie tutorskim, pod kierunkiem wybitnego badacza – mówił podczas spotkania prof. Krzysztof Turzyński z Wydziału Fizyki. Rekrutacja na studia będzie miała charakter międzynarodowy, a zajęcia będą prowadzone w języku angielskim.
W spotkaniu wzięło udział blisko 120 osób. Wydarzenie transmitowane było na żywo za pomocą Google Meet. Osoby zainteresowane dołączeniem do POB „W poszukiwaniu mikro i makro światów”, proszone są o kontakt z kierownikami działań. Informacje szczegółowe dotyczące POB 2 oraz dane kontaktowe kierowników znajdują się na stronie IDUB oraz w prezentacji przedstawionej podczas spotkania >>
Kolejne spotkania POB-ów
2 lipca 2020 r., godz.14:30 – POB III „Wyzwanie petabajtów”,
10 lipca 2020 r., godz. 10:00-13:00 – POB V „W poszukiwaniu regionalnych rozwiązań dla globalnych wyzwań”.
Podczas prowadzenia badań na Uniwersytecie Warszawskim należy pamiętać o spełnieniu wymagań wskazanych w zaleceniach dotyczących korzystania z infrastruktury badawczej. Dokument z tymi wytycznymi, a także pozostałe ważne pisma w tej sprawie znajdują się w poniższym komunikacie.
– Zgodnie ze środowiskowymi wytycznymi w związku z częściowym przywracaniem działalności uczelni, opracowanymi przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego i opublikowanymi 18 maja 2020 roku, przypominamy, że prowadzenie badań na Uniwersytecie Warszawskim jest możliwe po spełnieniu wymagań wskazanych w zaleceniach korzystania z infrastruktury badawczej – mówi prof. Maciej Duszczyk, prorektor UW ds. naukowych.
Wspomniane zalecenia zostały przesłane do jednostek uniwersyteckich 14 maja 2020 roku przez Kanclerza Jerzego Pieszczurykowa (pismo KAUW/105/2020) >>
Dotyczą w szczególności zapewnienia procedur bezpieczeństwa, czyli:
przebywania odpowiedniej liczby osób w pomieszczeniu/laboratorium,
zapewnienia środków ochrony osobistej,
regularnie przeprowadzanej dezynfekcji.
Badania realizowane z udziałem respondentów mogą być realizowane po spełnieniu wymogów wskazanych w wyżej wymienionych zaleceniach. W ich przypadku dodatkowo konieczne jest:
upewnienie się co do stanu zdrowia respondentów,
wyposażenie respondentów w środki ochrony indywidualnej,
zachowanie odpowiedniego dystansu,
uzyskanie pisemnej zgody udziału w badaniu.
Ostateczną zgodę na przeprowadzenie badań z udziałem respondentów podejmuje kierownik jednostki, w której mają być one realizowane.
Więcej informacji na temat prowadzenia badań na UW znajduje się w następujących dokumentach:
Odpowiedź na wyzwania współczesnego świata, takich jak choroby cywilizacyjne, oporność na antybiotyki, zanieczyszczenie środowiska czy zmiany klimatu – takimi zagadnieniami zajmują się naukowcy zaangażowani w POB 1. 30 czerwca odbyło się spotkanie online dotyczące „Badań dla Ziemi”. Jeszcze w lipcu ma zostać uruchomionych kilka konkursów.
„Badania dla Ziemi” (POB 1) to jeden z pięciu priorytetowych obszarów badawczych, które Uniwersytet realizuje w programie „Inicjatywa doskonałości”. Spotkanie odbyło się 30 czerwca przy użyciu Google Meet. Wzięło w nim udział ponad 90 osób, w tym m.in. dr hab. Maciej Duszczyk, prorektor ds. naukowych, kierownik programu „Inicjatywa doskonałości – Uczelnia Badawcza, zespół zarządzający POB 1 oraz kierownicy poszczególnych działań.
Zespoły naukowe
Jednym z ważniejszych zadań POB 1 jest stworzenie trzech zespołów naukowych, które zainicjują powstanie sieci prowadzących badania z zakresu chorób cywilizacyjnych, nowych typów zanieczyszczeń środowiska oraz gospodarki o obiegu zamkniętym.
– Wszystkie tematyki badawcze tych zespołów są zarysowane bardzo szeroko interdyscyplinarnie. Chcemy, żeby nie ograniczyły się jedynie do nauk matematyczno-przyrodniczych, ale łączyły ze sobą również podejście nauk społecznych – mówiła dr hab. Anna Ajduk z Wydziału Biologii.
Jako pierwszy zostanie ogłoszony nabór do trzeciego zespołu, który zajmie się zagadnieniami gospodarki okrężnej, czyli ekologicznymi sposobami magazynowania energii. Chodzi zarówno o aspekty chemiczne tych procesów, jak i biologiczne czy chemiczne.
W ramach POB 1 sfinansowany zostanie 3-letni kontrakt dla lidera oraz członków jego zespołu, aparatura badawcza oraz zakup odczynników. Jednostki, które będą starały się o to, aby gościć u siebie zespół naukowców muszą zapewnić mu przestrzeń badawczą. Lider powinien mieć doświadczenie w międzynarodowej pracy badawczej i być naukowcem spoza UW (szczegółowe wymagania w prezentacji – pdf).
Nowością w ofercie POB 1 jest otwarty konkurs dla wszystkich grup związanych tematycznie z Badaniami dla Ziemi. Do obsadzenia będzie 10 stanowisk post-doków.
Wsparcie dla Białowieży
Działania zespołu „Badań dla Ziemi” obejmują wzmocnienie Białowieskiej Stacji Geobotanicznej UW. – Tak jak fizycy mają Wielki Zderzacz Hadronów, czy astrofizycy Teleskop Hubble’a, tak biolodzy, ekolodzy czy leśnicy mają Puszczę Białowieską. To takie nasze otwarte laboratorium, wyjątkowe w skali światowej. Okno w przeszłość ekosystemów leśnych, które pozwala nam mierzyć wpływ zmian globalnych na ekosystem niezbyt silnie zmodyfikowany przez człowieka – mówił prof. Bogdan Jaroszewicz z Wydziału Biologii.
W Białowieży powstanie centrum badań ekosystemów leśnych. Planowana jest też renowacja i wzbogacenie infrastruktury badawczej, powstać ma m.in. nowa szklarnia eksperymentalna z pełną automatyką, czy laboratoria, dzięki którym możliwe będzie na miejscu poddanie wstępnej obróbce próbek biologicznych, np. ekstrakcja DNA. Rozbudowana zostanie również baza noclegowa.
Dr hab. Łukasz Dziewit z Wydziału Biologii wskazał, że jednym z problemów, z którym mierzą się badacze jest deficyt wykwalifikowanej kadry techników. Dzięki POB 1 ma powstać korpus techników i operatorów, którzy obsługiwaliby specjalistyczną aparaturę badawczą. Nabór ma się odbyć w październiku.
Jeszcze w lipcu tego roku przeprowadzony zostanie konkurs na sfinansowanie zakupu (koszt do 5 mln zł na projekt) nowej aparatury badawczej, która będzie służyć naukowcom reprezentującym różne dziedziny wiedzy. W ramach działań POB 1 przewidziane jest też dofinansowanie (maksymalnie 70%) zakupu sprzętu do kwoty 500 tys. zł.
W planach jest też utworzenie pogotowia sprzętowego – miejsca, gdzie można będzie uzyskać doraźną pomoc w przypadku awarii sprzętu. Warsztat naprawczy ma powstać w 2021 roku.
Radiogenomika II stopnia
W rekrutacji 2021/2022 uruchomione zostaną zapisy na nowy, interdyscyplinardny kierunek studiów II stopnia – radiogenomika, prowadzony na Wydziale Chemii. To kierunek związany z rozwojem nauk przyrodniczych, ścisłych i medycznych. – Widzimy bardzo duży potencjał w zaangażowaniu pracowników z dziedzin takich jak matematyka czy informatyka, np. w celu opracowania nowych algorytmów dla analizy uzyskiwanych obrazów diagnostycznych, modelów rozwoju i postępu choroby. W konsekwencji będziemy rozwijali techniki niezwykle ważne dla skutecznego leczenia pacjentów, tzw. technikę leczenia spersonalizowanego – mówił dr hab. Marek Pruszyński z Wydziału Chemii.
